Samarqand — O‘zbekistonning eng qadimiy va eng mashhur shaharlaridan biri bo‘lib, boy tarixi, madaniyati va arxitektura merosi bilan dunyo miqyosida tanilgan. Bu shahar Buyuk Ipak yo‘lining markazi bo‘lgan va ko‘plab ilmiy, madaniy yutuqlarga boy. Samarqand o‘zining go‘zal va ulug‘vor me’moriy yodgorliklari bilan sayyohlarni o‘ziga jalb etadi.
1. Registon maydoni
Samarqandning eng mashhur diqqatga sazovor joylaridan biri bo‘lgan Registon maydoni, uchta ulug‘vor madrasaning o‘ralgan maydonidir. Bu madrasalar — Ulug‘bek madrasasi, Sher-Dor madrasasi va Tilla-Qori madrasasi — o‘rta asrlar arxitekturasining eng yirik yodgorliklaridan sanaladi. Registon maydoni nafaqat Samarqand, balki butun Markaziy Osiyo me’morchiligining ramzi hisoblanadi. Bu joy, o‘zining katta maydoni, go‘zal naqshinkor bezaklari va tarixiy ahamiyati bilan alohida e’tiborga loyiq.
2. Goʻri Amir maqbarasi
Goʻri Amir maqbarasi — bu Samarqanddagi eng ulug‘vor yodgorliklardan biri bo‘lib, buyuk sarkarda Amir Temurning dafn qilingan joyidir. Maqbara XV asrda qurilgan bo‘lib, uning go‘zal gumbazining naqshlari va me’moriy uslubi ayniqsa e’tiborga sazovordir. Goʻri Amir maqbarasi Samarqand va butun O‘zbekistonning tarixiy va madaniy merosining beqiyos namunasidir.
3. Bibixonim masjidi
Bibixonim masjidi — Temuriylar davrining eng yirik diniy inshootlaridan biri bo‘lib, u Amir Temur tomonidan rafiqasi Bibixonimga bag‘ishlab qurdirilgan. Bu masjid nafaqat ulkanligi, balki me’moriy go‘zalligi bilan ham ajralib turadi. Qurilish jarayonida o‘sha davrning eng yirik va chiroyli qurilish texnologiyalaridan foydalanilgan. Masjid o‘zining ulkan gumbazi va ko‘plab minoralari bilan Samarqandning eng mashhur obidalaridan hisoblanadi.
4. Shohizinda
Shohizinda — bu Samarqandning eng muqaddas va eng go‘zal joylaridan biri bo‘lib, ko‘plab avliyo va diniy shaxslarning maqbaralari joylashgan. Shohizinda “tirik shoh” degan ma’noni anglatadi va shu joyda Muhammad payg‘ambarimizning amakivachchalari Qussam ibn-Abbosning maqbarasi joylashgan. Bu yerda joylashgan yodgorliklar nafaqat arxitektura jihatdan, balki diniy ahamiyati bilan ham katta e’tiborga loyiqdir. Shohizinda o‘zining go‘zal mozaikalari va naqshinkor bezaklari bilan ajralib turadi.
5. Ulug‘bek rasadxonasi
Ulug‘bek rasadxonasi — o‘z davrining eng yirik ilmiy markazlaridan biri bo‘lib, Samarqandda XV asrda Ulug‘bek tomonidan qurilgan. Bu yerda Ulug‘bek boshchiligida yirik astronomik tadqiqotlar olib borilgan. Rasadxonasida yulduzlarni kuzatish uchun ishlatilgan asbob-uskunalar hozirgi kunda ham qadimiy ilm-fan rivoji uchun muhim ahamiyatga ega. Bugungi kunda rasadxonasi joylashgan hududda muzey mavjud bo‘lib, bu yerda Ulug‘bekning ilmiy faoliyati va astranomiya sohasidagi yutuqlari haqida ma’lumotlar mavjud.
6. Afrosiyob
Afrosiyob — bu Samarqandning qadimiy qismi bo‘lib, arxeologik qazilma ishlari davomida ko‘plab qadimiy artefaktlar va yodgorliklar topilgan. Ushbu joyda qadimiy shahar xarobalari, devorlar va saroylarning qoldiqlari mavjud. Afrosiyob Samarqandning eski davrlaridagi hayotga oid ko‘plab sirlarni ochib beradi. Bugungi kunda bu yerda muzey mavjud bo‘lib, u yerda topilgan tarixiy artefaktlar va yodgorliklar ko‘rsatilgan.
7. Temuriylar muzeyi
Temuriylar muzeyi Samarqanddagi boshqa tarixiy yodgorliklar kabi Amir Temur va uning sulolasi tarixiga bag‘ishlangan. Muzeyda Temuriylar davriga oid ko‘plab eksponatlar, qurol-aslahalar, kiyim-kechaklar va boshqa tarixiy buyumlar namoyish etiladi. Bu muzey Samarqand va butun O‘zbekistonning tarixiy o‘tmishiga oid muhim ma’lumotlarni taqdim etadi.
Xulosa
Samarqand — bu faqat o‘zining go‘zal arxitektura yodgorliklari bilan emas, balki tarixiy va madaniy merosi bilan ham juda muhim shahar. Har bir diqqatga sazovor joyi o‘ziga xos tarixiy ahamiyatga ega bo‘lib, ular dunyo tarixining bir qismidir. Samarqandni ziyorat qilish nafaqat tarixiy xotiralar, balki buyuk madaniyatlarni o‘rganish imkoniyatini beradi. Bu shahar, nafaqat O‘zbekiston, balki butun Markaziy Osiyo va dunyo madaniyati uchun beqiyos boylikdir.
42 
